Wij streven er naar zorgvuldig en verantwoord te fokken. We kijken niet alleen naar het karakter en uiterlijk van onze honden, maar besteden ook veel aandacht aan hun gezondheid en die van hun voorouders. Door te werken met betrouwbare gezondheidstests en bewust te kiezen voor sterke combinaties, doen we er alles aan om onze pups de best mogelijke start te geven. Gezond, evenwichtig en klaar voor een lang en gelukkig leven! Hier onder vertellen we iets meer over een aantal aspecten die specifiek van toepassing zijn op Dalmatische honden.

Doofheid
Bij Dalmatische honden komt, net als bij sommige andere rassen, aangeboren doofheid voor. In vaktermen heet dit cochleaire doofheid, een moeilijk woord voor iets waar helaas nog weinig aan te doen is. De oorzaak ligt waarschijnlijk in de genen, al weten we nog niet precies welke genen hier verantwoordelijk voor zijn. Wat we wél weten: een paar weken na de geboorte sterven bij sommige pups de trilhaartjes in het binnenoor af en dat proces is helaas niet te stoppen of terug te draaien.
Doofheid bij Dalmatiërs kan éénzijdig (aan één oor) of tweezijdig (aan beide oren) zijn. Een pup die aan één oor doof is, merkt daar vaak zelf weinig van. Sterker nog: veel eigenaren hebben het niet eens door, want zulke honden horen nog prima genoeg om gewoon lekker hun ding te doen: rennen, spelen, luisteren (meestal dan), en ook meedoen aan hondensport of trainingen is vaak geen enkel probleem.

Omdat cochleaire doofheid genetisch bepaald is, fokken we alleen met honden die aan beide oren goed horen. Daarnaast kijken we ook naar de familiegeschiedenis: komt doofheid veel voor bij (groot)ouders of nestgenoten? Dan nemen we dat mee in onze afwegingen. Zo proberen we het risico op doofheid bij pups te verkleinen.
Om te weten of een pup goed hoort, maken we rond 6/7 weken gebruik van een betrouwbare test: de BAER-test (Brainstem Auditory Evoked Response). Deze test meet of de hersenen reageren op geluid. Alle pups die bij ons opgroeien, worden vóórdat ze het nest verlaten getest op doofheid. De uitslag is eenvoudig:
+ = horend oor
– = doof oor
Het liefst zien we natuurlijk een mooie +/+ uitslag, maar een pup met een +/– hoort nog steeds ruim voldoende om een heel gelukkig hondenleven te leiden. Mocht je straks een pup hebben die aan één oor hoort? Dan heb je nog steeds een geweldige hond in huis, met misschien net iets minder richtingsgevoel als je roept, maar met minstens zoveel liefde en energie.

Heupdysplasie (HD)
Heupdysplasie, vaak afgekort als HD, is een ontwikkelingsstoornis van de heupgewrichten. Bij HD sluiten de heupkom en de heupkop niet helemaal mooi op elkaar aan. Dit ontstaat vooral in het eerste levensjaar van de hond, een periode waarin het lichaam volop in ontwikkeling is.
HD is deels erfelijk (het zit dus soms in de familie), maar ook omgevingsfactoren spelen een rol. Denk aan overbelasting, verkeerde bewegingen op jonge leeftijd, te snelle groei of overgewicht. Het is dus een combinatie van aanleg én leefomstandigheden.

Honden met HD kunnen daar flink last van krijgen: ze bewegen minder soepel, hebben pijn bij het opstaan of lopen, en ontwikkelen sneller artrose. Er zijn ook honden met minder mooie heupen op de röntgenfoto die geen klachten laten zien. Aan hoe een hond loopt (het zogenaamde gangwerk) kun je soms iets afleiden, maar dat geeft lang niet altijd het volledige beeld. Als fokker doen we er alles aan om de kans op HD zo klein mogelijk te maken. Voor een betrouwbare diagnose worden er röntgenfoto’s van de heupen gemaakt, meestal wanneer de hond tussen de 12 en 18 maanden oud is. Deze foto’s worden beoordeeld door specialisten van de Raad van Beheer, die een officiële uitslag geven. Daarmee weten we of de heupen goed ontwikkeld zijn of niet.
Je wilt natuurlijk dat je pup bij jullie thuis opgroeit tot een fitte, soepele hond. Een paar simpele tips helpen daarbij:

• Laat je pup (hond) niet te zwaar worden – overgewicht belast de gewrichten extra
• Beperk traplopen en springen in het eerste jaar
• Kies voor gecontroleerde beweging – niet te veel, niet te wild, niet te lang
• Goede, uitgebalanceerde voeding ondersteunt de groei van botten en spieren

Zo zorgen we voor een stevige, gezonde basis. En daar profiteert je Dalmatiër een leven lang van!

Urinesysteem van Dalmatiërs en LUA
Een bekend gezondheidsprobleem bij dit ras is het vormen van stenen en gruis in blaas en/of nieren. Alle honden produceren urinezuur als afvalstof van het metabolisme. Dalmatiërs missen een bepaald enzym in hun lever dat ervoor zorgt dat urinezuur goed wordt afgebroken. Urinezuur lost niet zo heel goed op in water. Wat betekent dat? Simpel gezegd: in plaats van het urinezuur om te zetten in een beter oplosbare stof (zoals bij andere honden), blijft bij Dalmatiërs het urinezuur in zijn oorspronkelijke vorm aanwezig. Dit kan leiden tot gezondheidsproblemen zoals urinekristallen, blaasstenen, urineweginfecties en in zeldzame gevallen zelfs nierproblemen. Behandeling bij de dierenarts en soms aangepaste voeding zijn dan noodzakelijk. Niet elke Dalmatiër krijgt hier last van, maar de aanleg is bij vrijwel alle raszuivere honden aanwezig. En daar komt het LUA-gen in beeld.

Als je je verdiept in Dalmatische honden, kom je op een bepaald moment waarschijnlijk de term “LUA” tegen. Maar wat betekent dit nu precies?
Er zijn twee termen die je vaak zult tegenkomen:

• HUA = High Uric Acid
• LUA = Low Uric Acid

HUA betekent dat de hond een hoog gehalte aan urinezuur produceert, zoals bij de meeste traditionele Dalmatiërs het geval is. Wanneer een Dalmatiër op een koude ondergrond plast, kun je vaak een witte waas zien, dit zijn zoutkristallen. Gelukkig levert dit lang niet altijd problemen op. Door goede voeding en veel te drinken (dus goed verdunnen) kunnen problemen vaak voorkomen worden.
LUA betekent dus dat de hond genetisch zó is opgebouwd dat hij normale (lage) waarden van urinezuur heeft, zoals bij andere hondenrassen. LUA-honden hebben hierdoor een aanzienlijk lager (normaal) risico op het ontwikkelen van blaasstenen of gerelateerde problemen. Aan de buitenkant zie je weinig verschil. Een LUA-Dalmatiër ziet er uit als een ´gewone´ Dalmatiër — gespikkelde vacht, elegante bouw, en dezelfde vrolijke energie. Soms kun je wel opmerken dat de stippen wat kleiner of minder intens van kleur zijn.

Hoe is het LUA-gen in het ras gekomen?
Omdat de aanleg voor hoge urinezuurwaarden bij álle raszuivere Dalmatiërs voorkomt, moest men creatief zijn om dit op te lossen. In de jaren ’70 startte een Amerikaanse dierenarts en geneticus, Dr. Robert Schaible, een fokproject waarbij hij een Pointer met een Dalmatiër kruiste. Waarom een Pointer? Omdat dit ras geen problemen heeft met urinezuur en genetisch verwant is aan de Dalmatiër.

Uit deze kruising kwam een hond voort die het normale gen voor urinezuurproductie bezat. Door deze hond en zijn nakomelingen heel zorgvuldig terug te fokken met raszuivere Dalmatiërs, ontstonden na enkele generaties honden die voor 99% Dalmatiër waren, maar wél het gezonde LUA-gen droegen. Dit wordt een “backcross project” genoemd. Uiteindelijk werden deze honden weer erkend binnen de officiële stamboeken, en tegenwoordig worden LUA-Dalmatiërs ook in Europa steeds vaker gefokt. Nu, ruim 5 decennia later, komt het DNA voor >99,8% overeen met de andere geregistreerde Dalmatiërs.

Bij ons worden alle puppen met een LUA ouder genetisch getest, zodat we precies weten of ze het LUA-gen dragen. Er zijn drie mogelijke uitkomsten bij zo’n test:
N/N = Beide genen HUA (klassieke Dalmatiër)
N/NU = Eén LUA-gen (drager)
NU/NU = Beide genen LUA (volledig low uric acid)

Je kunt niet stellen dat een LUA Dalmatiër gezonder is dan een HUA Dalmatiër. Net als bij alle andere honden, dragen nakomelingen de genen van hun voorouders.
Ook invloeden van buitenaf, vanaf de eisprong en alles daarna, dragen bij aan het welzijn en de ontwikkeling van pups. Onder andere goede voeding, veel tijd, liefde, geduld, aandacht, beweging, ontspanning, training en het opbouwen van een goede sterke band met de mens dragen allemaal bij aan de gezondheid en het karakter van een hond!

Wil je er nog meer lezen over LUA dalmatiërs? Bekijk dan de pagina van LUA Dalmatians World.